-TEKST: Rafał Górnik
Nędza i godność, postęp (lub jego brak) ludzkości, najsilniejsi i najsłabsi, przykładność, to niektóre z idei, które charakteryzowały dialog między pisarzem i filozofem Javierem Gomá a profesorem historii współczesnej Pablo Pèrezem, który odbył się w kampusie Uniwersytetu Nawarry w Madrycie.
"Godność to najbardziej rewolucyjne pojęcie XX wieku", filozof, jurysta i eseista Javier Gomá, dyrektor Fundacji Juana Marcha, wielokrotnie zwracał na to uwagę. Jego refleksja doprowadziła go do napisania w zeszłym roku książki zatytułowanej właśnie tak, Godnośćktóra w ostatnich czasach wysunęła się na pierwszy plan.
Gomá miał w tym tygodniu okazję odświeżyć je i zastosować do zjawiska, jakim jest pandemia, która jego zdaniem, "wywarł niezwykły wpływ na ostateczne prawdy, które mają związek z godnością. "Dokonaliśmy ogromnego poświęcenia w imię godności tych, którzy byli najbardziej narażeni na działanie wirusa, ale godność została również przetestowana w śmierci innych w warunkach, które dziś określilibyśmy jako podludzkie".powiedział w rozmowie z profesorem Pablo Pérezem.
Od 14 marca wraz z ogłoszeniem stanu alarmowego i zamknięcia, "Z etycznego punktu widzenia fakt, że cała ludność musiała poddać się ekwiwalentowi aresztu domowego i ruinie interesów, ze szkodą dla klas czynnych, a z korzyścią dla klas biernych, potrzebujących i słabszych. Był więc akt hołdu dla pierwotnej godności narodu."Javier Gomá dodał.
Ale też, dodał, były inne czasy, kiedy było "kwestionowanie tej godności".. Na przykład, "Smutna śmierć ludzi, którym odebrano prawo do dobrej śmierci, oraz rytuały stosowane zwykle przez ocalałych, by uświęcić pamięć o zmarłym. I to jest atak na godność".
Ludzkość postępuje
Dialog między prelegentami, wzbogacony pytaniami z sieci, dotyczył kwestii merytorycznych, z podejściem historycznym i filozoficznym. Znany cytat Ortegi y Gasseta, "To, co jest z nami nie tak, to fakt, że nie wiemy, co jest z nami nie tak, to hasło wybrane na początek rozmowy, w ramach cyklu konferencji Zatrzymaj się i pomyśl teraz, którą przedstawił Pablo Pérez, profesor i dyrektor naukowy Instytutu Kultury i Społeczeństwa Uniwersytetu Nawarry.
Zamieszanie wywołane przez rozprzestrzenianie się Covid-19, niespodziewaność wydarzenia oraz fakt, że dotyka ono wszystkich jednocześnie, zasługuje na daleko idącą refleksję, powiedział Pablo Pérez, nawiązując do kontrastu między ideą nędzy a ideą godności analizowaną przez Javiera Gomá.
Zakłopotanie i sceptycyzm, jakie ta pandemia wywołała u niektórych ludzi, może prowadzić do myślenia, że ludzkość się cofa. Javier Gomá uważa jednak, że na przestrzeni dziejów, od czasów Arystotelesa, Cycerona czy średniowiecza, w których interes prywatny ustępował miejsca interesowi ogólnemu, z polis, "nie ma wątpliwości, że prawo najsłabszych postępuje". w dużych skupiskach ludzi znajdujących się w sytuacji niestabilności i wrażliwości.
Jego zdaniem, jeśli zapytać biednego, chorego, dziecko, starca, kobietę, osobę z upośledzeniem umysłowym, więźnia, bezrobotnego itd..,W jakiej epoce chciałby żyć, odpowiedziałby bez wątpienia "teraz". "Postęp kultury został w ostatnich czasach zweryfikowany jako hymn godności, ze wszystkimi wadami, które jestem gotów omówić".
Wolność i równość były przedmiotem rozmów i pytań, podobnie jak braterstwo. Wracając do rewolucji francuskiej i w związku z pytaniem o najnowszą encyklikę papieża FranciszkaFratelli tutti, Gomá wskazał, że ryzyko wyginięcia gatunku ludzkiego "Obudziło nas to bardziej do poczucia, że wszyscy należymy do jednej rasy, rasy ludzkiej, z jedną zasadą, godnością. I w tym biegu, w tej godności jesteśmy zjednoczeni"..
Jego końcowe refleksje koncentrowały się na koncepcji wzorcowości i wykorzystaniu wolności. "Nie ma dziedzin zwolnionych od wpływu przykładu: każdy przykład jest albo pozytywny, albo negatywny.". (W odniesieniu do pandemii) "To, jak wykorzystuje się wolność, nie jest już kwestią prywatności. Pozytywne lub negatywne zachowania mogą przyczynić się do czyjejś śmierci. Można zarazić dziadka, albo dziecko, albo osobę, z którą się mieszkało. I można przyczynić się do tego, że społeczeństwo zachowuje się w sposób obywatelski lub w sposób barbarzyński.
