W Dolinie Elqui, na północnych ziemiach Chile, niebo w ciągu dnia jest intensywnie niebieskie. Już ciemne, tak suche, z trzystoma jasnymi nocami w roku, niebo jest przejrzyste i wypełnione gwiazdami. Szum rzeki, która nadaje nazwę dolinie, słychać wyraźnie i w przyspieszonym tempie. Słońce bije mocno w dół, obsypując winorośl; gwałtowność kamienistych gór pozwala na uprawę ziemi niemal tylko tam, gdzie Elqui zdobywała przestrzeń. Gabriela Mistral znała i głęboko kochała swoją ojczyznę i jej mieszkańców. Tam też nauczyła się poznawać Boga i podziwiać Jego dzieła.
10 grudnia 2020 roku minie 75 lat od przyznania Gabrieli Mistral, pierwszej latynoamerykańskiej pisarce Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1945). Jej prace Desolation (1922), Czułość (1923) y Tala (1938) są prawdopodobnie tymi, które przyniosły jej tę nagrodę. Ibáñez Langlois pisze: "Niewzruszona modami i manierami, zakorzeniona we własnej tradycji - sentymentach biblijnych, poezji kastylijskiej, esencjach wiejskich - ta mała północna mistrzyni napisała jedne z najbardziej przejmujących i czułych strof w języku".. A ze swej strony Neruda stwierdził w 1954 r. o. Sonety o śmierci, opublikowane czterdzieści lat wcześniej: "Wielkość tych krótkich wierszy nie została w naszym języku przewyższona. Musimy przejść przez wieki poezji, wrócić do starego Quevedo, odczarowanego i szorstkiego, aby zobaczyć, dotknąć i poczuć język poetycki o takich wymiarach i twardości".. Przepisujemy pierwszy z tych sonetów, który dobrze ilustruje siłę ekspresji młodego Mistrala w wieku 25 lat:
Z lodowatej niszy, w której umieścili cię mężczyźni,
Sprowadzę cię na skromną i słoneczną ziemię.
Że zasnę w nim nie wiedzieli ludzie,
i że musimy śnić na tej samej poduszce.
Położę cię w słonecznej krainie z
słodycz matki dla śpiącego dziecka,
a ziemia ma stać się miękka jak kołyska
jak przyjmuję twoje ciało jako dziecko w bólu.
Potem posypię ziemią i różanym pyłem,
i w niebieskawym, słabym pyle księżycowym,
lekkie podroby zostaną uwięzione.
Odejdę śpiewając swoją piękną zemstę,
ponieważ do tej ukrytej głębi ręka nikogo nie może dotrzeć.
zejdzie na dół, by spierać się o twoją garstkę kości!
Gabriela Mistral urodziła się w Vicuña, na północy Chile, w rodzinie o ograniczonych środkach; wykształcenie miała bardzo słabe, ale zaszła daleko dzięki talentowi, wytrwałej pracy i pomocy ludzi, którzy dostrzegli jej wartość. Mistral zaczęła uczyć jako asystentka nauczyciela w wieku 15 lat i kontynuowała to przez całe swoje życie w Chile, jednocześnie zajmując się pisaniem. Jej pierwsze teksty pochodzą z 1904 r., a w 1914 r. zdobyła Chile National Poetry Prize (Narodową Nagrodę Poetycką) za swoje Sonety o śmierci. W 1922 r. przeniósł się do Meksyku, by współpracować przy meksykańskiej reformie oświaty, a później pełnił różne chilijskie funkcje konsularne w różnych krajach Europy i Ameryki. Zmarł na raka trzustki w Nowym Jorku w 1957 roku w wieku 67 lat. Prawa do swoich utworów przekazał na promocję dzieci z Montegrande, wioski, w której się wychował.
Dzisiejszy czytelnik jest pod wrażeniem wierszy Gabrieli Mistral nie tylko ich dźwięcznej muzyczności, ale także głębokiej religijności. Poeta miał intensywne doświadczenie Boga. W Poemat z ChileNa przykład, przemierzając długą geografię swojej ojczyzny, kontemplując pustynną północ, pisze:
W spragnionych białych ziemiach / przedmioty do ścierania / Chrystusy nazywane kaktusami / oglądać z wieczności.
Bóg jest obecny wszędzie, być może jako kontrapunkt dla surowości życia, ale także jako ostateczna odpowiedź na piękno i słodycz znajdujące się w naturze. Podobnie jak po latach papież Franciszek, Mistral był głęboko urzeczony światłem i siłą św. Franciszka z Asyżu. Na przykład w Motywy świętego Franciszka pamięta jego głos:
"Jakże mówiłby św. Franciszek! Kto słyszałby jego słowa ociekające jak owoc, słodyczą! Kto słyszałby je, gdy powietrze pełne jest suchych rezonansów, jak martwy oset! Ten głos św. Franciszka sprawił, że krajobraz zwrócił się ku niemu, jak ku obliczu; przyspieszył soki w drzewach z miłością i sprawił, że słodycz róży rozluźniła swój rozkwit. Była to cicha pieśń, jak pieśń wody, gdy płynie pod małym piaskiem"..
Gabriela Mistral musiała zmierzyć się w swoim życiu z wieloma trudnościami, m.in. "suchoty, o których mówi Święty". i o których mówi, że są "Najtrudniejsze pokusy (Towarzysze Świętego Franciszka: Bernardo de Quintaval). Może dlatego Jego spojrzenie było szczególnie miłosierne, a stosunek do stworzenia pełen szacunku jak u pszczoły: "Chcę, Franciszku, przejść przez takie rzeczy, nie zginając płatka". (Przysmak). Wielbiciel il poverello Asyżu i gorliwym czytelnikiem jego Małe kwiatynależał do Trzeciego Zakonu Świętego Franciszka. Medal i pergamin przyznający jej Nagrodę Nobla przekazała w spadku narodowi Chile i znajdują się one pod opieką franciszkanów w tym samym muzeum, w którym przechowywana jest Biblia, której używała, różaniec z ceramicznych paciorków i metalowych medalików oraz jej rzeźbiony i polichromowany drewniany krucyfiks z XVIII wieku. Została pochowana na swoje wyraźne życzenie w habicie franciszkańskim.
Minęło siedemdziesiąt pięć lat od przyznania temu poecie Nagrody Nobla. Choć w ostatnich latach szczególną uwagę poświęca się badaniom innych aspektów jej życia osobistego, jest to dobra okazja, by ponownie przeczytać jej teksty wierszem i prozą, wzruszyć się jej wrażliwością i wyciągnąć wnioski z jej religijności połączonej "z bolesną tęsknotą za sprawiedliwością społeczną".
