Kultura

Circe Maia, domowa poetka

Ledwo znana w Hiszpanii, niedawna Międzynarodowa Nagroda Poetycka im. Federico Garcíi Lorki przyniosła urugwajskiej autorce Circe Maia zasłużone uznanie za jej zdolność do przekształcania twórczości poetyckiej w sposób wyjaśniania rzeczywistości, opartej na doświadczeniach domowych, za pomocą precyzyjnego języka.

Carmelo Guillén-13 lipca 2024 r.-Czas czytania: 5 minuty
Circe Maia

Istnieje wielu poetów, którzy dzięki muzycznej adaptacji swoich wierszy przez piosenkarzy, którzy je spopularyzowali, dotarli do szerokiej publiczności. W Hiszpanii najbardziej znane są przypadki Antonio Machado y Miguel HernándezWiersze były interpretowane przez Serrata, który poprzez swoje piosenki ułatwiał słuchaczom przyswojenie ekspresyjnego bogactwa słowa. W Urugwaju poezję Circe Maia spotkał ten sam los. Teksty takie jak "Por detrás de mi voz" czy "Versos de lluvia", by wymienić tylko kilka przykładów, są częścią zbiorowej pamięci jej kraju.

W ostatnich miesiącach, z okazji nagrody przyznawanej przez miasto Granada (Międzynarodowa Nagroda im. Federico Garcíi Lorki), głos tej intelektualistki, matki licznej rodziny, stał się bliższy i bardziej żywy dla czytelnika, który szuka w jej lirycznej twórczości sposobu na rozpoznanie siebie poprzez "...sposób na rozpoznanie siebie poprzez "...sposób widzenia siebie...".bezpośredni, trzeźwy, otwarty język, który nie wymaga zmiany tonu rozmowy".jak podkreśla sama Maia w swoim pierwszym zbiorze wierszy, Z czasem (1958). Do czego dodaje: "Misją tego języka jest odkrywanie, a nie zakrywanie, ujawnianie wartości, znaczeń obecnych w egzystencji, a nie zanurzanie nas w ekskluzywnym i zamkniętym poetyckim świecie"..

Wierny tym poetyckim zasadom, jego twórczość zyskuje zwolenników nie tylko ze względu na różnorodne obrazy codziennego życia, które przedstawia za pośrednictwem przedmiotów, bliskich mu osób lub inspirowane pamięcią o zmarłych bliskich, ale także ze względu na trudną prostotę jego wierszy, tak pełną jasności. 

Pierwsza aktywność

Co zaskakujące, chociaż w wieku 92 lat jest znana i chwalona za swoją twórczość poetycką, przez długi czas było to (i jest) jej drugorzędne zajęcie, jak wyznała w niektórych wywiadach i jak stwierdza w wierszu "Drugie zajęcie": "...".Już to siadanie / żeby wziąć gazetę, to wychodzenie / - gdzie, dokąd? / Bo ktoś biegnie albo dzwoni, a ciebie wciąż, / a raczej nie ma, bo poszedłeś gdzie, dokąd? / Jest wręcz żenujące. Jednak ostatnią rzeczą, jakiej byśmy chcieli, jest odejście. [...] Kręcić się w kółko z dźwiękami, z rytmami / podczas gdy wszystko wokół drży, głosy, istoty i prawdziwe rzeczy kiełkują"..

Jej mąż, wychowanie dzieci - z których jedno zginęło w wypadku samochodowym, gdy miała 18 lat - i poświęcenie dla dziesięciorga wnucząt są głównym źródłem jej uwagi. Ani - celowo - zwykłe wielkie tematy, ani podejścia wykraczające poza ziemski wymiar człowieka, ale raczej najprostsze zwykłe sytuacje biograficzne, z którymi żona, matka i babcia musi sobie radzić w codziennym życiu, stanowią powód jej liryki.

W rzeczywistości uzasadnia to w "Esta mujer", jednej z jego najbardziej znanych kompozycji: "Tę kobietę budzi krzyk: / Wstaje na wpół śpiąca / Przygotowuje mleko w ciszy / Przecinanej drobnymi kuchennymi odgłosami / Zobacz, jak owija swój czas, a w nim to życie / Jej godziny / ciasno tkane / są zrobione z mocnych włókien / jak prawdziwe rzeczy: chleb, owies, / wyprane ubrania, tkana wełna / Każda rzecz kiełkuje inne godziny i wszystkie są stopniami / po których się wspina i rezonuje / Wychodzi i wchodzi i porusza się / a jej działanie ją oświetla".

Argentyńska profesor i pisarka Lara Segade wyraża z inteligentną jasnością quid o bogactwie jego poezji: "Kiedy spędzasz dużo czasu w pomieszczeniach, zaczynasz zauważać drobne różnice w codziennych rzeczach. Na przykład, jak światło porusza się po obiektach. Wzrost roślin lub dzieci. Zaczynamy dostrzegać ciągłą transformację wszystkiego, nawet tego, co wydawało się nieruchome, stabilne lub trwałe. To jest spojrzenie, które Circe Maia rozwija w swoich wierszach"..

Najważniejsze słowo w czasie

W twórczości poetyckiej tego urugwajskiego poety dominuje przeżyte doświadczenie, które znajduje kategoryczne uzasadnienie w rozumieniu go jako "...".animowana odpowiedź na kontakt ze światem".który Circe Maia przyswoiła od swojego mistrza, Antonio Machado, i który służy jej do nawiązania stałego i owocnego dialogu z otoczeniem jako ramy dla lirycznej ekspresji. Tak więc dla niej życie jest życiem w czasie, rozmową z czasem i w czasie, nigdy monologiem.

Człowiek - jak pozwala nam zobaczyć - jest stworzony, jak wszystko, co zrozumiałe, z czasu. W ten sposób przeżywa przeszłość ("Za moim głosem / - słuchaj, słuchaj - / śpiewa inny głos. / Dochodzi z tyłu, z daleka; / dochodzi z pochowanych / ust i śpiewa. / Mówią, że nie umarli / - słuchaj, słuchaj - / podczas gdy głos wznosi się / który ich pamięta i śpiewa".) lub przybliża nieuniknioną przyszłość do teraźniejszości ("...").inny Thomas, Anglik, Sir Thomas More, / marzy o swojej fantastycznej Utopii / podczas gdy topór kata jest ostrzony".). 

W "Różnych zegarach", swoim kluczowym wierszu na ten temat, rozwija te rozważania i dochodzi do wniosku, że czas jest nie tylko wszechogarniający, ale przybiera różne formy. Warto go odtworzyć w całości: "Kilka niewidzialnych zegarów mierzy / upływ różnych czasów. Powolny czas: kamienie / zamieniają piasek i koryto / rzeki / Czas / odcinków: powolny, niewidzialny / roślinny zegar daje zieloną godzinę / czerwoną i złotą godzinę, purpurową / popielatą / Wszystko w rytmie, ciche, / lub z ciemnym dźwiękiem, którego nie słyszymy. / Oparta jednocześnie o skałę i drzewo / Istota migotań i uderzeń / Istota z pyłu pamięci / Zatrzymuje się tam / I chce przeniknąć chytrze / W inny rytm, w inny czas / Obcy"..

Ponieważ wszystko to jest tymczasowe, łatwo zauważyć, że poezja Circe Maia, choć oparta na sprawach domowych lub rodzinnych, dzięki swojej własnej poetyckiej sile prowadzi czytelnika w poszukiwaniu nieuchwytnego, nieznanego, tego, co wykracza poza zwykłą i zwykłą widzialną rzeczywistość, aby stać się, w wyniku jej ogromnego liryzmu, środkiem poznania egzystencji i jej mniej namacalnych wymiarów. 

Dokładność jakościowa 

Pamiętam, jak w jednej z audycji radiowych powiedziała, że podczas gdy nauka dąży do precyzji ilościowej, poeci poszukują precyzji jakościowej. Właśnie słowo "precyzja" pojawia się w komunikacie, za który otrzymała Międzynarodową Nagrodę im. Garcíi Lorki; słowo, które napędza jej twórczość poetycką i które jest widoczne w jej wyjątkowej umiejętności doboru odpowiednich przymiotników, które ujawniają rzeczywistość każdego z jej wierszy.

W przeciwieństwie do dzisiejszej poezji, w której spojrzenie, kontemplacyjne lub nie, jest punktem wyjścia do pisania, poezja Circe Maia jest generowana w szarpany sposób, jak błyskioparte na doznaniach, głównie natury akustycznej ("Wołają do nas. Wołają ze wszystkich stron / głosy, zadania / Z podwórek, ulic, okien / głosy są podniesione / wzburzone, rozproszone".) lub dotykowe ("Czasami, tak, możesz / otworzyć zamknięte drzwi do odległych dni".).

Są to odczucia, które poruszają jego wiersze. Ani wybuchy, ani namiętne wersy w podniosłym romantycznym stylu, ani pozorny ślad najbardziej ognistych emocji. Z subtelności, powściągliwości, nawet z otoczki ciszy, wyłaniają się jego teksty, zdolne do zamknięcia potężnych, nadających się do zamieszkania, przemijających obrazów, dostępnych dla każdego czytelnika, który na nie spojrzy. Doświadczanie ich jest niewątpliwie warte zachodu, ponieważ, jak sama dąży w swojej działalności poetyckiej, ułatwia tworzenie ludzkich mostów, które są zawsze tak potrzebne: "W banalnym geście, w pozdrowieniu, / w prostym spojrzeniu, skierowanym / w locie, ku innym oczom, / buduje się złoty, kruchy most, / wystarczy tylko to, / choćby na chwilę".W ten sposób poezja staje się miejscem spotkania, objawienia i wzbogacenia dla tych, którzy włączają ją do swojego życia.

Biuletyn informacyjny La Brújula Zostaw nam swój e-mail i otrzymuj co tydzień najnowsze wiadomości z katolickim punktem widzenia.