Aby zrozumieć pontyfikat papieża Franciszka, konieczne jest poznanie głównych kluczy interpretacyjnych.
Przede wszystkim musimy pamiętać, że kiedy kardynał z Buenos Aires, Jorge Mario Bergoglio, przybył do pokoju, który miał zajmować podczas konklawe, znalazł na swoim biurku kopię pierwszego wydania w języku hiszpańskim dzieła Waltera Kaspera, niemieckiego kardynała i jezuity, który przebywał naprzeciwko, na temat miłosierdzia Bożego.
Papież miłosierdzia
Jak powszechnie wiadomo, ta wielokrotnie wznawiana książka bardzo dobrze podsumowuje pontyfikat papieża Franciszka. Rzeczywiście, przejdzie on do historii jako Papież miłosierdzie Boga. W rzeczywistości został intronizowany 19 marca i natychmiast rozpoczął się Wielki Tydzień. Ale w Poniedziałek Wielkanocny 2013 r., podczas recytacji "Regina coeli", papież ogłosił światu czułość Boga: "tenerezza di Dio", czyli słodycz Boga i moc Jego miłosierdzia.
Rzeczywiście, wśród atrybutów Boga jest boski dar miłosierdzia. Co ciekawe, dla wielkich teologów historii, którzy bezkarnie kopiowali się nawzajem bez cytowania siebie nawzajem, dar miłosierdzia był ostatnim, po wszechmocy, mądrości itp. W każdym razie dla nas boskim darem lub atrybutem, który najbardziej nas interesuje, jest miłosierdzie.
Pierwszym Rokiem Świętym ogłoszonym przez Ojca Świętego Franciszka był Rok Miłosierdzia, nadzwyczajny Rok Święty, który rozpoczął się 8 grudnia 2015 r. i zakończył 20 listopada 2016 r., aby uczcić pięćdziesiątą rocznicę zakończenia Soboru Watykańskiego II i zachęcić chrześcijańskie dusze do przystąpienia do sakramentu pokuty: "Bóg nie męczy się przebaczaniem, to człowiek męczy się proszeniem o przebaczenie".
Jubileusz Miłosierdzia
Byk "Misericordiae vultus"Przesłanie Papieża Franciszka" zostało ogłoszone 11 kwietnia 2015 r. i przypomniało główne argumenty cierpliwie zebrane przez kardynała Kaspera w jego książce, ale przyswojone i przemyślane przez Ojca Świętego Franciszka.
Od tego czasu Ojciec Święty Franciszek nadał ton swojemu podejściu do poważnych problemów dotykających ludzkość: wojen, które nasiliły się i rozmnożyły w ostatnich latach, emigracji, ubóstwa, marginalizacji, niewolnictwa, nierówności ekonomicznych, przemocy ze względu na płeć, pederastii i pedofilii, niewrażliwości ekologicznej, braku wolności i rażących naruszeń praw człowieka, głodu, terroryzmu i wielu innych plag, które były tematem jego przemówień podczas ważnych wydarzeń: W Boże Narodzenie i Nowy Rok zawsze był wierny na Placu Świętego Piotra, aby udzielić błogosławieństwa "urbi et orbe" i jednocześnie potępić te straszne fakty.
Miłosierdzie Boże będzie kluczem do ostatniego zwyczajnego roku jubileuszowego 2025 "Spes non confundit" (Rz 5, 5), którym Ojciec Święty zachęca wszystkich chrześcijan do przybycia do Rzymu w celu uzyskania odpustu lub do świątyń jubileuszowych wyznaczonych przez biskupów na całym świecie. Miłosierdzie Boże opiera się na spojrzeniu Jezusa Chrystusa na każdego człowieka: "misereor super turbam": ulitował się nad nimi, bo byli jak owce nie mające pasterza" (Mt 15, 29).
Pontyfikat pastora
Od razu musimy zaznaczyć, że pontyfikat Ojca Świętego był głęboko duszpasterski, zarówno pod względem bliskości z ludźmi i Kościołami partykularnymi, jak i z krajami wcześniej nieodwiedzanymi, a przede wszystkim pod względem bliskości z problemami i trudnościami w zarządzaniu Kościołem powszechnym.
Na przykład, przejął on z pierwszej ręki kontrolę nad protokołami postępowania w przypadkach nadużyć, a nawet zareagował z taką siłą i szybkością, że zdawał się pomijać zasadę domniemania niewinności, aby dać całemu światu przykład wrażliwości i natychmiast stanąć po stronie ofiar i ich rodzin.
Franciszek niewątpliwie przejdzie do historii ze względu na swoją bliskość wobec potrzeb chrześcijan, w tym bezpośrednie rozmowy telefoniczne Ojca Świętego z argentyńskim proboszczem w Gazie ze szpitala Gemelli, aby przekazać sympatię papieża dla wszystkich cierpiących palestyńskich katolików.
Ojciec Święty był również bardzo blisko młodych ludzi, po pierwsze, okazując im swoją sympatię, po drugie, zapewniając niezbędne zmiany pokoleniowe, aby przejęli inicjatywę w Kościele i, najlepiej jak potrafi, w różnych organach zarządzających społeczeństwem, i wreszcie, promując powołania do wszystkich instytucji Kościoła, zwłaszcza dla ojców i matek rodzin chrześcijańskich.
Rozeznanie
Jest również głęboko duszpasterskie, że jako dobry jezuita, po zastosowaniu "daru rozeznanie duchów", zarówno w życiu osobistym, jak i w instytucjach i diecezjach, ponieważ pragnął rozeznawać dla siebie i dla wszystkich, aby oddać większą chwałę Bogu.
Jeśli spojrzymy na różne jego wystąpienia i sposób, w jaki podchodził do trudnych i drażliwych problemów, którymi się zajmował, to zawsze z rozeznaniem i rozwagą rządu. Co więcej, nie zawahał się ominąć zwykłych mechanizmów rządowych, aby mieć bezpośredni dostęp do problemu i szybko go rozwiązać. Jak mówi przysłowie: "aby rozwiązać problem, trzeba wyjść z problemu". Jest to zatem bardzo duszpasterskie, a także pilne, jak wiele komisji "ad hoc", które zorganizował.
Niewątpliwie jest wiele do zrobienia: im więcej dusz, tym lepiej, więc nikt nie będzie mógł powiedzieć, że Ojciec Święty nie dołożył wszelkich starań, aby wprowadzić wielki dynamizm apostolski. W rzeczywistości zwykła reforma kurii, którą wszyscy papieże rzymscy podejmują we Franciszku, nabrała wyraźnego niuansu misyjnego, co widać w "Praedicate Evangelium".
Nie możemy zakończyć tej krótkiej analizy, nie wspominając o jego entuzjazmie dla Kościoła synodalnego w stylu pontyfikatu pierwszego tysiąclecia, świadomego, że synodalność przyczyni się do misyjnego, ekumenicznego i duszpasterskiego wymiaru Kościoła.