"Pielgrzymi nadziei": rozpoczynają się przygotowania do Jubileuszu 2025 r.Strona internetowa i aplikacja przygotowująca do Jubileuszu 2025 r.Wystawa El Greco (Candia, 1541 - Toledo, 1614) znajduje się w kościele Sant'Agnese in Agone (Świętej Agnieszki w Agonii) w Rzymie i obejmuje trzy arcydzieła artysty: "Święta Rodzina ze Świętą Anną" (1590-1596), "Chrzest Chrystusa" (1596-1600) i "Chrystus obejmujący krzyż" (1590-1596). Obrazy te, należące do prywatnych kolekcji, zostały po raz pierwszy przywiezione z Hiszpanii na tę okazję.
Ceremonii otwarcia przewodniczył ks. prałat Rino Fisichella, proprefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji. Wystawa, która jest częścią programu "Jubileusz to kultura", jest przygotowaniem do Jubileuszu. Jubileusz 2025 z licznymi atrakcjami i propozycjami kulturalnymi, będzie otwarte do 5 października 2023 r. i można je odwiedzać codziennie od 9 rano do 9 wieczorem.
Katalog wystawy chwali tego urodzonego w Grecji artystę, wskazując, że "malarstwo El Greco jest niezwykle sugestywne: na jego obrazach są przebłyski krajobrazu, które można by wyciąć i przedstawić z podpisem Paula Cézanne'a; inne przywołują na myśl Claude'a Moneta; niektóre konstrukcje na jego obrazach i pewne anatomiczne deformacje jego postaci przywodzą na myśl Matthiasa Grünewalda lub wskazują na rozważania ekspresjonistów, na przykład Franza Marca, który widział model w tym artyście. Co więcej, widoczne są również ślady pozostawione na El Greco przez obrazy Tycjana, Tintoretta, Veronese, Bassano i Correggio.
"Święta Rodzina ze świętą Anną" (1590-1596)
Obraz "Święta Rodzina ze Świętą Anną" został podarowany szpitalowi San Juan Bautista w Toledo około 1631 roku. Temat ten był już wcześniej podejmowany przez El Greco w innych obrazach, w tym w wersji ze świętą Anną i świętym Janem Chrzcicielem jako dzieckiem. Jednak wersja szpitalna jest uważana za "najbardziej świetlistą i elegancką".
"Analiza diagnostyczna obrazu ujawniła, że pod twarzą Maryi Dziewicy znajduje się precyzyjny rysunek, noszący ślady cierpliwego poszukiwania idealnego piękna; (...) poszukiwanie doskonałej harmonii przez El Greca jest widoczne w tej twarzy, która miała uwidocznić, jak osoba Maryi z Nazaretu jest efektem zbawczego dzieła Boga, pierwszym cudem Chrystusa, konkretnym przykładem tego, jak istota ludzka staje się arcydziełem głębokiego duchowego piękna, jeśli w pełni zjednoczy swoje życie z życiem wcielonego Syna Bożego", wyjaśnia katalog wystawy.
W dziele tym św. Józef pieści stopę Dzieciątka Jezus w geście, który wyraża "czułość, ale także podkreśla doświadczenie Wcielenia: syn spłodzony przez jego dziewiczą żonę, którego [św. Józef] wiedział, że nie pomógł spłodzić, nie jest niesubstancjalnym objawieniem niebiańskiej istoty, ale prawdziwą istotą ludzką, obdarzoną wrażliwym ciałem, takim jak nasze".
"Chrzest Chrystusa" (1596-1600)
Obraz "Chrzest Chrystusa" pochodzi z głównego ołtarza kaplicy Szpitala de Tavera w Toledo.
Szaty Chrystusa są w rękach aniołów. Jedna z nich jest czerwona, jak jedna z głównych szat rzymskich cesarzy. Druga szata jest niebieska, symbolizująca boską naturę Jezusa.
Fakt, że Chrystus zdejmuje szaty, aby wejść do wody, ma również wartość symboliczną: "Przede wszystkim wyraża pokorne uniżenie Chrystusa, który wyrzekł się wszelkiego splendoru, aby przyjść do nas jako przyjaciel i zstąpić w naszą słabość i naszą śmierć, aby nas podnieść". Przewiduje również moment, w którym Jezus zostaje rozebrany u stóp krzyża. "Zanurzenie w wodach, w których grzesznicy szukali czystości płynącej z miłosiernej interwencji Boga, znajduje swoje wypełnienie w zanurzeniu Chrystusa w Jego męce i śmierci, najwyższym dziele Bożego miłosierdzia, które oferuje każdemu możliwość prawdziwego oczyszczenia", wskazuje katalog.
"Chrystus obejmujący krzyż" (1590-1596)
Obraz "Chrystus obejmujący krzyż" znajdował się w kościele Santa Catalina w El Bonillo (Albacete). Został zidentyfikowany jako dzieło El Greco w 1928 roku, kiedy rzeźbiarz Ignacio Pinazo i dziennikarz Abraham Ruiz wybierali obrazy na Iberoamerykańską Wystawę w Sewilli w 1929 roku. Wkrótce potem eksperci z Museo del Prado, w tym Ángel Vegue i Goldoni, potwierdzili autorstwo El Greco. Alfonso Emilio Pérez Sánchez, który był dyrektorem Museo del Prado w latach 1983-1991, datował dzieło na lata 1590-1596, uważane za najbardziej błyskotliwy okres malarza.
Podpis artysty pojawia się dwukrotnie na obrazie, po łacinie i grecku. Prowadzi to krytyków do przekonania, że jest to oryginalny prototyp używany przez El Greco do późniejszych replik.
Nie wiadomo, w jaki sposób dzieło to mogło dotrzeć do El Bonillo, jedynej wioski w Albacete posiadającej dzieło El Greco. Wiadomo jednak, że w tym czasie kościół parafialny Santa Catalina był jednym z najbogatszych w archidiecezji Toledo, a jego proboszcz w latach 1595-1631, Don Pedro López de Segura, był wielkim miłośnikiem sztuki (218 obrazów pojawia się w jego testamencie i inwentarzu). Wiadomo również, że znał osobiście El Greco, a nawet zaprzyjaźnił się z nim. Don Pedro uczestniczył również w wieczorach literackich w Pałacu Buenavista, które często odwiedzał El Greco. Spotkał tam również Miguela de Cervantesa. Wśród obrazów wymienionych w inwentarzu testamentu proboszcza parafii Santa Catalina był jeden opisany jako "Chrystus niosący krzyż".
Chociaż nie wiadomo tego na pewno, możliwe, że był to "Chrystus obejmujący krzyż" El Greco, który jest obecnie wystawiany w Rzymie.
