"Idiota" Dostojewskiego: "Piękno zbawi świat"."Panna młoda i pan młody" Alessandro ManzoniJosé María TorralbaChrześcijaństwo o mentalności mieszczańskiej jest problematyczne".Po sześciu kongresach dotyczących obecności Bóg w literaturze współczesnej W konferencji wzięło udział 97 naukowców z 40 uniwersytetów z 13 krajów (Australia, Białoruś, Brazylia, Kamerun, Francja, Niemcy, Włochy, Meksyk, Słowacja, Hiszpania, USA, Meksyk, Wenezuela, Rosja, Białoruś), którzy przedstawili 166 referatów i komunikatów na 134 autorów w 16 różnych językach, z których można wyciągnąć szereg wniosków.
Bóg jest bardzo obecny w literaturze współczesnej w bardzo zróżnicowany sposób, jak przystało na literaturę ostatnich kilku wieków, w której hybrydyzacja gatunków i sposobów pisania jest niemal nieskończona. Postaw, które rozkwitają jest tyle, ile ludzkich możliwości relacji z Bogiem: miłość, poszukiwanie, zwątpienie, odrzucenie i tak dalej.
Skupiając się na ostatniej konferencji, która odbyła się 22 i 23 września na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Complutense w Madrycie, możemy wymienić szereg wypowiedzi.
Lista pisarzy, którzy są konwertytami lub przekształca którzy piszą swoje świadectwo nawrócenia, jest bardzo duża. Dla świata anglosaskiego wystarczającym dowodem jest dzieło Josepha Pierce'a.
Poezja liryczna jest uprzywilejowaną przestrzenią do odnajdywania odcisku Boga, bo poeci często obnażają swoje dusze. Trudno znaleźć poetę, który w taki czy inny sposób nie pozostawiłby zapisu swojego stosunku do Boga. Na VI Kongresie obserwowaliśmy to u wenezuelskiego poety Armando Rojasa Guardii i hiszpańskiego Luisa Alberto de Cuenca.
Tradycja chrześcijańska sprowokowała "tuteo" z Bogiem, będące konsekwencją wcielenia Słowa, które wciąż jest widoczne wśród niewierzących lub agnostycznych pisarzy. W tym sensie znamienna jest postać Conchy Zardoyi, hiszpańskiej poetki (1914-2004), którą można określić jako "mistyczną agnostyczkę", ponieważ swoje poszukiwania Boga wyraża za pomocą niezwykle skutecznego języka mistycznego, wyuczonego od autorów hiszpańskiego Złotego Wieku.
W innych przypadkach duchowość i wrażliwość na religię przenika całą produkcję poetycką, jak w przypadku chilijskiej noblistki Gabrieli Mistral. Na kongresie pojawili się również Anne Carson, María Victoria Atencia, Juan Ramón Jiménez, Gerardo Diego i Dulce María Loynaz, którzy zwykle organizują recitale w głosie swoich autorów. Madrycka poetka Izara Batres zajmowała się nadawaniem głosu ich wierszom.
Związek liryki z boskością daje początek antologiom poezji religijnej lub poezji nawiązującej do boskości. Szósty kongres zaproponował studium antologii hispanoamerykańskich tego typu od lat 40. XX wieku do współczesności.
Ciekawe jest studiowanie chrześcijan i niechrześcijan z innych tradycji w odniesieniu do postaci Boga. Paradoksalny jest przypadek japońskiego konwertyty Shusaku Endo w powieści pt.Cisza".czy przez również japońskiego Yukio Mishimę.
Wspomnienia, pamiętniki (pisma własne) czy listy są szczególnie interesującymi przestrzeniami wyrażania postaw wobec Boga. Widzieliśmy to w listach między amerykańskimi pisarkami katolickimi Caroline Gordon i Flannery O'Connor.
Świat science fiction, utopii i dystopii to podatny grunt do rzutowania pragnień na wielkie ludzkie tematy: Boga, świat i samego człowieka. Usłyszeliśmy rozmowę o transcendencji w opowiadaniach Teda Chianga oraz inną o bezdusznym humanitaryzmie i bezbożnej religii w pierwszym dziele dystopijnym pt.Władca świata". przez Roberta H. Bensona.
Możliwe, że pisarstwo kobiet wyraźniej odsłania zakamarki duszy. Widać to u opowiadaczki Any María Matute i jej pytania o sens w pracy "...".Teatr Mały".
Kongresy służą także popularyzacji mniej znanych autorów. Tak było w tym szóstym wydaniu w przypadku słowackiego poety Janko Silana, katolickiego księdza, oraz hiszpańskiego biskupa Gilberto Gómeza Gonzáleza.
Różnorodność perspektyw jest wielka: od niemieckiego awangardzisty Hugo Balla do oryginalnego i głębokiego francuskiego powieściopisarza Christiana Bobina poprzez XX-wiecznego egipskiego lekarza Kamila Huseyna. Autorzy z różnych tradycji religijnych są zbieżni w swoim zainteresowaniu Bogiem lub tym, co religijne.
Współczesna sekularyzacja znajduje swoje odzwierciedlenie także w literaturze. Przykładem tego było "Saga/Fuga" autorstwa J.B. przez Gonzalo Torrente Ballester.
Od trzech lat konferencje "Autorzy w poszukiwaniu autorów" poświęcają cykl referatów postaciom kardynała Newmana i Edyty Stein, obojga katolickich świętych i ikon dialogu religii z nowoczesnością. Na VI Kongresie przedstawiono dwa bardzo ciekawe referaty dotyczące Newmana. Jeden z nich ustalił pewne związki Kardynała z twórczością Tolkiena, a drugi omówił powieść newmanowską pt.Wygrać czy przegrać", która fabularyzuje jego konwersję na katolicyzm.
Uniwersytet w Salamance opublikuje w najbliższych miesiącach monografię z najważniejszymi wydarzeniami tego VI Kongresu.
