Nowe vademecum ekumeniczne: biskup jako protagonistaEkumeniczne podsumowanie 50 lat po Unitatis redintegratio"Biskup i jedność chrześcijan: Vademecum ekumeniczne". Z tym tytułem, i nadając mu bardzo istotne znaczenie podczas prezentacji w watykańskiej sali prasowej, było opublikowane w piątek 4 grudnia niniejszy dokument, zatwierdzony przez zatwierdzenie przez Ojca Świętego i wsparte, podczas prezentacji dla mediów, obecnością czterech kardynałów prefektów poszczególnych dykasterii Kurii Rzymskiej: Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan oraz Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, ds. Biskupów i ds. Ewangelizacji Narodów.
Jest to ważny dokument, który przechodzi - praktycznie na nowo odczytując i aktualizując - wielkie magisteria ostatnich 60 lat, od Unitatis Redintegratio od Soboru Watykańskiego II, przechodząc przez Dyrektorium dotyczące realizacji i zasad ekumenizmu z 1993 r. oraz encyklikę Ut unum sint od św. Jana Pawła II, po pontyfikalne wystąpienia papieży Benedykta XVI i Franciszka.
Biskup, obrońca jedności
Dalsze rozwinięcie tego, co zostało powiedziane w poprzednich dokumentach, Vademecum (Vad) w szczególny sposób skupia się na roli biskupaKościoła, każdego biskupa Kościoła katolickiego, w dialogu ekumenicznym z innymi Kościołami i wspólnotami chrześcijańskimi. Biskup jest więzią komunii w każdym Kościele chrześcijańskim, a przede wszystkim Kościoła, którego jest pasterzem, i wobec wszystkich, którzy zostali ochrzczeni w Chrystusie: "Posługa powierzona biskupowi wiąże się ze służbą na rzecz jedności. Do jedności własnej diecezji oraz do jedności między jego Kościołem lokalnym a Kościołem powszechnym. Jest to posługa o szczególnym znaczeniu: poszukiwanie jedności wszystkich uczniów Chrystusa.." (Przedmowa). To, można powiedzieć, będzie nić przewodnia całego dokumentu: biskup jest tym, który tworzy i strzeże, który chroni jedność w swoim Kościele: "Na biskupie, jako pasterzu trzody, spoczywa precyzyjna odpowiedzialność za zjednoczenie wszystkich w jedności. Jest on "zasadą i widzialnym fundamentem jedności" w swoim Kościele partykularnym." (n. 4). Pamiętajmy, że eklezjologiczny wymiar posługi biskupiej jest podejmowany przez Vad głównie od Lumen Gentium Vaticanum II. W samym wstępie dokumentu, i niemal jako pewny fundament, na którym będzie się on opierał przez wszystkie jego strony, Vad wyraźnie wskazuje na biskupa jako źródło jedności w swoim Kościele przez to, czego naucza, i przez to, co celebruje - Misterium - oraz we wszystkim, co czyni i czym żyje jako pasterz swojej trzody: "..."....ich nauczanie wiary, ich posługę sakramentalną oraz decyzje ich kierownictwa duszpasterskiego." (n. 4).
Dokument podzielony jest na dwie części: część pierwsza poświęcona promocji, formacji i upowszechnianiu drogi ekumenicznej w Kościele katolickim -ze szczególnym uwzględnieniem struktur dialogu ekumenicznego w każdym Kościele partykularnym oraz formacji świeckich, seminarzystów i duchownych w wymiarze ekumenicznym, oraz druga część, w której przedstawiono relacje Kościoła katolickiego z innymi chrześcijanami, i podkreślając wymiar duchowy, na którym musi opierać się ekumenizm. Konkretnie w trzy podstawowe aspekty dialogu ekumenicznegoDialog miłosierdzia, dialog prawdy i dialog życia. Nie zamierzam w tych słowach streszczać całego dokumentu. Chciałbym po prostu podkreślić kilka punktów, które wydają mi się fundamentalne.
Komunia i dialog
Przede wszystkimVad wielokrotnie podkreśla jako biskup jest człowiekiem komunii i dialogu z wiernymi i pomiędzy nimioraz z wiernymi i braćmi innych wyznań chrześcijańskich i wśród nich: "..."....biskup jako człowiek dialogu, który angażuje ludzi dobrej woli we wspólne poszukiwanie prawdy poprzez rozmowę naznaczoną jasnością i pokorą, w kontekście miłości i przyjaźni" (n. 7). Biskup jest także nauczycielem na drodze ekumenicznej, zawsze uczy: ".....z miłością do prawdy, z miłosierdziem i z pokorą..." (n. 11). Są to podstawowe postawy i dyspozycje zarówno ze strony biskupa, jak i osób delegowanych do formacji duchownych i świeckich w diecezjach. Ta formacja w drodze ekumenicznej przewiduje, że odbywa się ona zawsze bez kompromisów, w których buduje się jedność ze szkodą dla prawdy. Jest to podstawowy aspekt dialogu z innymi Kościołami. i wspólnot chrześcijańskich, podkreślanych w szczególny sposób przez magisterium papieskie w ostatnich dziesięcioleciach. Miłość do dobroczynnościOznacza to unikanie polemicznych prezentacji historii i teologii chrześcijańskiej, które mogłyby prowadzić raczej do konfrontacji niż do dialogu. W końcu, miłość i pokorna postawaco pozwala nam zobaczyć, co "czego Bóg dokonuje w tych, którzy należą do innych Kościołów i Wspólnot kościelnych"potwierdzone przez św. Jana Pawła II w Ut unum sint.
Modlitwa powszechna
Po drugie, Vad podkreśla bardzo wyraźnie trzy podstawowe aspekty ekumenizmu: dialog miłości, dialog prawdy i dialog życia, co w swojej doktrynie i gestach ukazali papieże ostatnich dziesięcioleci Kościoła katolickiego. Ekumenizm oparty na dialogu i modlitwie o jedność chrześcijanGłówny nacisk kładzie się na głębokie nawrócenie serca i świętość życia chrześcijan. Modlitwa o jedność chrześcijan, wspólna modlitwa oparta na tekstach biblijnych i liturgicznych wspólnych i podstawowych dla wszystkich Kościołów chrześcijańskich.Modlitwa Pańska, Psalmy, święta liturgiczne, święci i męczennicy we wspólnocie, samo życie zakonne i konsekrowane... Zauważam, jak Vad jest również bardzo świadomy trudności, które pojawiają się, ponieważ "....niektóre wspólnoty chrześcijańskie nie praktykują wspólnej modlitwy z innymi chrześcijanami" (n.17). Ekumenizm jako droga oparta na nadziei, ale także na cierpieniu i krzyżu. Dialog miłości, który zawsze prowadzi nas do odkrycia drugiego jako brata w Chrystusie (n.25). Dialog prawdy, po drugie, który opiera się na dialogu teologicznym, aby móc odbudować jedność w wierze. Wreszcie dialog życia, o ile: ".... dialog prawdy jest dialogiem prawdy.Prawdy wspólnie sformułowane w dialogu teologicznym domagają się konkretyzacji poprzez wspólne działanie na polu duszpasterskim, w służbie światu i poprzez kulturę... ...Katolicy są proszeni o praktykowanie w równym stopniu dwóch bliźniaczych cnót ekumenizmu, cierpliwości i wytrwałości....." (n.31).
Małżeństwo, miejsce ekumeniczne
Na trzecim miejscuVad obejmuje dwa zagadnienia lub problemy, które nie zostały jeszcze w pełni rozwiązane lub w równym stopniu przyjęte przez wszystkie Kościoły chrześcijańskie: kwestia małżeństwa mieszane i kwestia communicatio in sacris, obcowanie ze świętymi tajemnicami, sakramentami. Jeśli chodzi o małżeństwa mieszane, Vad nalega na. uprawnienia biskupa diecezjalnego w zakresie zezwoleń na udzielaniei przedstawia zagadnienie pod dwoma interesującymi aspektami: intermaria jako miejsce ekumenizmu, spotkania dwóch tradycji chrześcijańskich, a jednocześnie jako miejsce cierpienia w rodzinie mieszanej.: "Małżeństwa mieszane nie powinny być postrzegane jako problemy, gdyż często są one uprzywilejowanym miejscem budowania jedności chrześcijańskiej... Duszpasterze nie mogą jednak pozostać obojętni na ból podziału chrześcijan, który jest doświadczany być może bardziej dotkliwie niż w jakimkolwiek innym kontekście. Duszpasterstwo rodzin międzyzakonnych, począwszy od wstępnego przygotowania pary do małżeństwa, aż po towarzyszenie im w duszpasterstwie po urodzeniu dzieci..." (n.35). W odniesieniu do communicatio in sacrisVad podkreśla, jak z jednej strony celebracja sakramentów wyraża pełną komunię wewnątrz Kościoła i jak każdy sakrament stanowi pełne uczestnictwo w środkach łaski, a z drugiej strony jasno wyraża, jak celebracja i udzielanie sakramentów między różnymi Kościołami chrześcijańskimi, które nie są w pełnej komunii, pozostaje obszarem poważnego napięcia (n. 36).
Dokument ten potwierdza to, co było już określone w poprzednich dokumentach, a mianowicie, że udzielanie sakramentów, zwłaszcza Eucharystii, pokuty i namaszczenia chorych, powinno być zarezerwowane dla uczestnictwa w pełnej komunii Kościoła. To będzie biskupi tu znajdujemy wspólny wątek całego dokumentu, ten, który musi rozeznać możliwość udzielenia sakramentu członkowi innego wyznania chrześcijańskiegoPodanie sakramentu nie może być nigdy zwykłą grzecznością czy uprzejmością, ale zawsze administrowanie Bożymi środkami zbawienia i łaski. W numerze 37 Vad porusza kolejny ważny i jednocześnie delikatny temat, a mianowicie zmianę przynależności kościelnej, zwłaszcza ze strony członków duchowieństwa. Z jednej strony nalega na przyjęcie chrześcijan innych wyznań chrześcijańskich, którzy z radością przystępują do Kościoła katolickiego. i jednocześnie unikając wszelkich form triumfalizmu, a z drugiej strony informując w sposób jasny i precyzyjny, co oznacza odejście z Kościoła katolickiego.
Ekumenizm praktyczny i kulturowy
Wreszcie Vad przedstawia dwie formy ekumenizmu, które są nowe i z pewnością pozytywne w naszych czasach: the ekumenizm praktycznyDrugim jest to, co dokument nazywa "różnymi formami pomocy i wsparcia w dramatycznych wręcz momentach historii między różnymi Kościołami chrześcijańskimi". ekumenizm kulturowytj.: "wszystkie wysiłki chrześcijan zmierzające do lepszego zrozumienia kultur innych krajów, ze świadomością, że poza różnicami kulturowymi łączy ich w różnym stopniu ta sama wiara wyrażana na różne sposoby." (n.41).
Każda z sekcji Vad niesie ze sobą serię zalecenia i praktyczne wskazówki dotyczące refleksji i przygotowania ekumenicznego na poziomie diecezjalnym. Ciekawy i pożyteczny jest dodatek do Vad, w którym wymieniono różne Kościoły i wyznania chrześcijańskie zaangażowane w dialog ekumeniczny z Kościołem katolickim. Vad, dokument pożyteczny i pozytywny, odczytuje na nowo teksty magisterium z poprzednich dziesięcioleci, podkreślając wartość i konieczność ekumenizmu samego w sobie i w każdym Kościele, a także rolę biskupa jako łącznika i gwaranta komunii kościelnej w swoim Kościele oraz wobec innych Kościołów i wyznań chrześcijańskich.
+P. Manuel Nin. Biskup tytularny Carcabii, egzarcha apostolski.
Były arcybiskup apostolski Kościoła katolickiego w Grecji
