31 marca 1521 roku, w Niedzielę Wielkanocną, na Filipinach została odprawiona pierwsza Msza Święta i od tego czasu Słowo Boże jest rozpowszechniane na tych wyspach, w kolejnych pokoleniach i na ziemiach Dalekiego Wschodu, aż po dzień dzisiejszy. Słowa Pisma Świętego wypełniły się co do joty: "Po ich owocach poznacie ich". (Łk 6, 43), bo przecież nie tylko na archipelagu, ale na całym świecie istnieją wierne wspólnoty Filipińczyków, ewangelizujące swoim przykładem i słowem tak wiele narodów.
Papież Franciszek zechciał dołączyć do radości całego Kościoła uroczystą Eucharystią w Bazylice św. Piotra 14 marca. W swojej homilii chciał podkreślić dwa główne rysy tego ewangelizacyjnego zadania, w które zaangażowany był cały Kościół w Hiszpanii.
Najpierw odniósł się do radości i zaufania do Boga jako części Ewangelii Jezusa Chrystusa, które zakorzeniły się w duszy Filipińczyków: "Otrzymaliście radość Ewangelii: że Bóg tak nas umiłował, iż Syna swego za nas wydał. I tę radość widać w Twoim narodzie, w Twoich oczach, twarzach, pieśniach i modlitwach".. Od razu zwrócił uwagę na to, jak wezwanie Jezusa Chrystusa do głoszenia Ewangelii wszystkim narodom odbiło się wkrótce echem wśród Filipińczyków, którzy od początku stali się misyjnym ludem Azji, i wyraził swoją wdzięczność: "Chcę podziękować za radość, którą przynosicie całemu światu i wspólnotom chrześcijańskim"..
Podczas uroczystości w Bazylice św. Piotra miały miejsce dwa bardzo znaczące wydarzenia: przedstawiciele Kościoła na Filipinach udali się na pielgrzymkę do Rzymu z Santo Niño z Cebu oraz z krzyżem procesyjnym, który zabrali na Wyspy Magellana. Ewangelizacja tych wysp charakteryzowała się propagowaniem nabożeństw i pobożności ludowej: nabożeństwa do Dziewicy we wszystkich miastach, do św. Józefa, do świętych, a także zakładanie bractw. Procesyjny krzyż Magellana jest gestem wdzięczności dla Hiszpanii, a w szczególności dla Patronato de Indias, który zmobilizował środki materialne i ludzi do niesienia wiary na Filipiny, wysyłając misjonarzy z kleru regularnego i świeckiego oraz dzieła sztuki, ołtarze, prace ze złota i srebra, aby godnie ozdobić pierwsze świątynie chrześcijańskie, a także budowę szpitali, sierocińców i domów starców. Podobnie nazwisko Magellan przywołuje na myśl hiszpańskich żeglarzy, którzy prowadzili statki do tych odległych krain i którzy dzięki Legazpi i Urdanecie odnaleźli prądy morskie, które umożliwiły otwarcie w 1565 roku drogi morskiej z Meksyku do Manili.
Od tego momentu ewangelizacja nabrała nowego tempa i z Hiszpanii, przez Meksyk, przybyli misjonarze z różnych zakonów: augustianie, którzy już w 1572 roku zbudowali swój pierwszy klasztor w Manili; a w 1579 roku franciszkanie. W 1579 roku w Manili wzniesiono pierwsze biskupstwo i konsekrowano pierwszego biskupa archipelagu, dominikanina Fray Domingo de Salazar.
W końcu na archipelag dotarli jezuici. Do końca XVI wieku obok księży z kleru świeckiego pracowało prawie 500 misjonarzy z różnych zakonów. Metoda ewangelizacyjna, którą zastosowali, była taka sama, jak przed laty w Ameryce: wezwanie dwunastu apostołów, które polegało na poznaniu języka tubylców i ich zwyczajów oraz na bezpośrednim mówieniu im o Jezusie Chrystusie i Jego zbawczej nauce, a wreszcie na zaproszeniu ich do uwierzenia w Niego, a jeśli to zrobią, do przygotowania się do przyjęcia chrztu, a potem innych sakramentów. W połowie XVII wieku na Filipinach było dwa miliony rodzimych chrześcijan.
W 1987 roku papież Jan Paweł II w adhortacji pasterskiej Redemptoris missio, poszczególne etapy ewangelizacji aż do ustanowienia Kościoła diecezjalnego, realizacji dekretów trydenckich, powołania synodów diecezjalnych i pierwszych seminariów diecezjalnych.
Wysocy urzędnicy, którzy zarządzali tymi ziemiami - wicekrólowie, prezesi Audiencji, gubernatorzy - byli wybierani przez Radę Indii spośród ludzi uczciwych i o wysokiej pozycji intelektualnej, a po kilku latach wracali do Hiszpanii po przejściu tzw. "juicio de residencia". Dzięki tym mechanizmom i innym doświadczeniom włączonym do praw Indii, trzeba przyznać, że była to kolonizacja znacznie mniej kontrowersyjna niż kolonizacja amerykańska.
Natomiast prawa Indii stosowano zgodnie z duchem testamentu Izabeli Katolickiej, a tubylców traktowano jako prawdziwych wolnych ludzi i poddanych korony Kastylii, ewangelizowanych zgodnie z wymogami donacji papieża Aleksandra VI w Bullach. Inter Coetera 1503 r. do monarchów katolickich. Wreszcie, kolejnym kamieniem milowym w ewangelizacji Filipin, w ciągłości z ewangelizacją Ameryki, było wczesne wzniesienie (1611) Uniwersytetu Santo Tomas de Manila, znak wagi, jaką przywiązywano do edukacji uniwersyteckiej i alfabetyzacji.
Członek Akademii Historii Kościelnej w Madrycie.
